Windows İşlem Önceliklendirme ve Core Atama

Günümüzün çok çekirdekli işlemci mimarileri sayesinde, modern işletim sistemleri aynı anda birden fazla işlemi veya iş parçacığını (thread) çalıştırabilmektedir. Ancak bu performans kazanımı doğru yapılandırmalar ve verimli kaynak yönetimi ile mümkündür. Bu yazıda, “core atamaları” (CPU affinity) ve “işlem önceliklendirmeleri” (process prioritization) konularına teknik detaylarla birlikte değineceğiz.

Temel Kavramlar

Core (Çekirdek): Bir CPU’nun (işlemcinin) bağımsız olarak işlem gerçekleştirebilen alt birimidir. Çok çekirdekli işlemciler, aynı anda birden fazla görevi paralel olarak yerine getirebilir.

Process (İşlem): Bellek alanına sahip, bağımsız bir program örneğidir.

Thread (İş Parçacığı): Bir işlem içerisindeki daha küçük yürütme birimidir. Aynı belleği paylaşan çoklu thread’ler, tek işlem içinde paralel çalışabilir.

CPU Scheduling: İşletim sistemi, hangi işlemin hangi çekirdek üzerinde ne zaman çalışacağına karar vermek için bir “scheduler (zamanlayıcı)” kullanır.

İşlem Önceliklendirmeleri

Birden fazla işlemin aynı anda çalışmak istediği durumlarda, işletim sistemi öncelik sırasına göre karar verir. Bu sistem hem arka plan görevlerini optimize eder hem de gerçek zamanlı uygulamaların tepki süresini garanti altına alır.

Amaç:

• CPU zamanı daha adil ya da daha öncelikli dağıtılır.
• Kritik görevler daha hızlı tamamlanır.
• Arka plan görevleri sistem yavaşlatmadan çalışır.

Öncelik Seviyeleri:

• Realtime (en yüksek, dikkatli kullanılmalı!)
• High
• Above Normal
• Normal (varsayılan)
• Below Normal
• Idle (en düşük)

Görev Yöneticisinden (Task Manager)

1. Task Manager → “Ayrıntılar” (Details) sekmesi
2. İşleme sağ tıkla → “Öncelik ayarla (Set Priority)”
3. İstediğin önceliği seç

Core Ataması (CPU Affinity)

CPU affinity, bir işlem ya da thread’in yalnızca belirli çekirdek(ler)de çalıştırılmasını tanımlar. Bu özellik, performans optimizasyonu, önbellek tutarlılığı (cache affinity) ve yük dengeleme açısından kritiktir.

Amaç:

• Cache kullanımı artırılır → aynı çekirdekte kalırsa cache hit artar.
• Gerçek zamanlı işlemler sabit çekirdekte çalışır.
• Parazitlenme azaltılır → aynı çekirdekte başka işlem çalışmaz.
• Performans izolasyonu sağlanır → örneğin antivirüs ve oyun farklı çekirdeklerde çalışır.

Görev Yöneticisinden (Task Manager)

1. Görev Yöneticisi’ni aç: Ctrl + Shift + Esc
2. “Ayrıntılar” (Details) sekmesine geç.
3. İlgili işleme sağ tıkla → “Affinity ayarla (Set affinity)” seçeneğini seç.
4. Açılan pencerede, hangi işlemci(ler)de çalışmasını istiyorsan onları işaretle.
5. “Tamam” butonuna bas.

🔍 Not: Buradaki işlemci numaraları 0’dan başlar. 4 çekirdekli bir sistemde CPU 0, CPU 1, CPU 2, CPU 3 şeklinde görünür.

Sonuç

Core atamaları (CPU affinity) ve işlem önceliklendirmeleri, sistem kaynaklarını verimli kullanmanın ve uygulama performansını optimize etmenin temel taşlarındandır. Özellikle çok çekirdekli sistemlerde, doğru yapılmış bir çekirdek ataması ve öncelik ayarı; uygulamaların daha kararlı, hızlı ve öngörülebilir çalışmasını sağlar.