SCSI, SAS, FC ve iSCSI Arayüzleri

Veri merkezlerinin, sunucuların ve yüksek performanslı depolama sistemlerinin omurgasını oluşturan arayüz teknolojileri, verinin güvenli, hızlı ve sürdürülebilir bir şekilde taşınmasını sağlar. Bu teknolojilerin en yaygın olanları arasında SCSI, SAS, Fibre Channel (FC) ve iSCSI yer alır.

Peki bu arayüzlerin farkları neler? Hangi sistemde hangisi tercih edilmeli? Hadi detaylıca inceleyelim.

SCSI (Small Computer System Interface)

SCSI, bilgisayar ile çevre birimleri arasında yüksek hızlı ve paralel veri iletimi sağlayan bir arayüz standardıdır. Genellikle disk sürücüleri, yazıcılar, tarayıcılar ve yedekleme üniteleri gibi aygıtların bağlanması için kullanılır.

• Aynı anda 8 ila 16 adet aygıt bağlanabilir.
• Diskler, yazıcılar, tarayıcılar ve tape yedekleme üniteleri ile sıkça kullanılır.
• SCSI diskler, ATA/IDE disklerden daha hızlıdır; 15.000 RPM’e kadar ulaşabilirler.
• 320 MB/s bant genişliğine kadar çıkabilir.
• Daha düşük erişim süresi ve daha hızlı veri aktarımı sağlar.
• Aynı anda birden fazla veri aktarım işlemi (transaction) gerçekleştirebilir.(Çoklu İşlem Desteği (Multitasking))
• Sistemi kapatmadan cihaz ekleyip çıkarma özelliği mevcuttur.(Hot Plug)
• SCSI diskler daha zorlu ortamlarda çalışabilir; 55°C’ye kadar olan sıcaklıklarda stabil performans sağlar.

SAS (Serial Attached SCSI)

SAS, geleneksel paralel yapıya sahip SCSI protokolünün geliştirilmiş ve seri iletişim temelli halidir. Yüksek performans ve güvenilirlik gerektiren sunucu ve veri depolama sistemlerinde tercih edilir.

• Paralel SCSI’nin aksine, SAS her aygıta özel bir bağlantı (port) sağlar. Bu yapı, parazit riskini azaltır ve performansı artırır.
• Her aygıtın kendi bağlantı yolu olduğu için ortak yol kaynaklı darboğazlar ve sinyal düşüşleri yaşanmaz.
• Daha basit ve düzenli kablolama sağlar. Bu, sistemin stabilitesini ve güvenilirliğini artırır.
• SAS expander kullanılarak sistem 64 adede kadar aygıtla genişletilebilir (bazı konfigürasyonlarda 128+).
• SATA ile aynı elektriksel ve fiziksel arayüzü kullanır. SAS denetleyiciler, SATA disklerle uyumlu çalışabilir (ancak tersi mümkün değildir).
• 8 metreye kadar kablo uzunluğunu destekler, bu da kurulum esnekliği sağlar.

Fibre Channel (FC)

Fibre Channel, yüksek hızda ve düşük gecikmeli veri aktarımı sağlamak için tasarlanmış bir iletim protokolüdür. Genellikle büyük veri merkezlerinde, kurumsal depolama ağlarında (SAN – Storage Area Network) kullanılır. Bir cihaz değil, iletişim protokolüdür.

• Verilerin yüksek hızda ve uzun mesafelere iletilmesini sağlar. Özellikle büyük çaplı veri trafiği gerektiren kurumsal uygulamalarda tercih edilir.
• SCSI/SAS komutlarını kapsülleyerek Fibre Channel Protocol (FCP) aracılığıyla iletir. Yani temel olarak, depolama komutlarını FC altyapısına uyarlayan bir katmandır.
• Genellikle veri merkezlerindeki depolama ağlarında (SAN) tercih edilir. Yüksek güvenlik, düşük gecikme ve kesintisiz veri iletimi gereken sistemlerde kullanılır.
• FC bağlantısı için FC HBA (Host Bus Adapter) adı verilen özel ağ kartları kullanılır.
• Bu HBA kartlarına SFP (Small Form-factor Pluggable) modülleri takılır.
• SFP modüllerine bağlanan fiber optik kablolar aracılığıyla veri taşınır.
• Yüksek hız ve bant genişliği sunar (8 Gbps, 16 Gbps, 32 Gbps hatta 64 Gbps ve üzeri).

iSCSI (Internet Small Computer System Interface)

iSCSI, bir cihaz değil, bir uzak iletim protokolüdür. SCSI komutlarının TCP/IP ağı üzerinden taşınmasına olanak tanır. Uygun maliyeti, esnekliği ve Ethernet tabanlı yapısı sayesinde, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerde yaygın olarak kullanılmaktadır.

• SCSI komutları, IP ağı (genellikle Ethernet) üzerinden iSCSI Protocol Data Unit (PDU) ile kapsüllenerek taşınır. Bu yapı hem verinin hem de komutun güvenli iletimini sağlar.
• Bağlantı Mimarisi:
  • Initiator: Veri talebini başlatan uç (genellikle sunucu).
  • Target: Veriyi sağlayan hedef uç (genellikle NAS/SAN).
  • Aralarında oturum başlatılarak veri iletişimi kurulur.
• IP tabanlı olduğu için, coğrafi sınır tanımaz. İnternet veya VPN üzerinden bile iletişim kurulabilir.
• Standart Ethernet altyapısı kullanılır (1G/10G/25G/40G/100G Ethernet).
• Performans kritik değilse, ek donanıma gerek kalmadan çalıştırılabilir.
• Fibre Channel (FC) çözümlerine kıyasla çok daha ucuzdur.
• Karmaşık fiber altyapıya gerek kalmadan kurulabilir.
• Yazılımsal olarak bile (örneğin Windows iSCSI Initiator) yapılandırılabilir.

Sonuç

Depolama altyapısının temeli, yalnızca kullanılan disklerin kapasitesine veya hızına değil, aynı zamanda veri iletimini sağlayan arayüz teknolojisine dayanır. Bu bağlamda; SCSI, SAS, Fibre Channel ve iSCSI, farklı ihtiyaçlara ve kullanım senaryolarına yönelik geliştirilmiş çözümler sunar.

• SCSI, klasik yapısı ve güvenilirliğiyle uzun yıllar birçok sistemin bel kemiği olmuştur. Ancak paralel yapısının sınırlamaları nedeniyle modern veri merkezlerinde yerini daha esnek çözümlere bırakmıştır.
• SAS, SCSI’nin evrim geçirmiş hali olarak karşımıza çıkar. Seri iletim sayesinde daha yüksek performans, daha iyi kablolama yapısı ve genişleme imkanları sunar. Sunucular ve yüksek erişimli disk yapılandırmaları için güçlü bir tercihtir.
• Fibre Channel, kurumsal seviyede yüksek hız, düşük gecikme ve yalıtılmış altyapı gerektiren kritik sistemler için vazgeçilmezdir. Özellikle büyük SAN yapılarında veri güvenliği ve hız odaklı çözümler için tercih edilir.
• iSCSI ise TCP/IP tabanlı yapısı ile hem maliyet hem de esneklik açısından dikkat çeker. Ethernet altyapısını kullanarak erişilebilirliği artırır ve özellikle sanallaştırma ortamlarında sıkça kullanılır.

Her arayüz teknolojisinin kendine özgü avantajları ve sınırlamaları bulunmaktadır. Doğru tercihi yapabilmek için:

• İhtiyaç duyulan performans seviyesi
• Mevcut altyapı ve bütçe
• Ölçeklenebilirlik gereksinimleri
• Veri merkezinin güvenlik ve erişilebilirlik politikaları

gibi faktörler mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.

Unutulmamalıdır ki; veri, kurumların en değerli varlığıdır ve bu verinin nasıl taşındığı, erişildiği ve korunduğu, arayüz teknolojisinin doğru seçimiyle doğrudan ilişkilidir.